Khám phá cốm nổ – đặc sản miền Tây giòn tan, ngọt ngào. Tìm hiểu quy trình làm độc đáo và sự khác biệt với cốm làng Vòng Hà Nội.
loading content table...
Ẩm thực Việt Nam luôn khiến người ta say mê bởi sự đa dạng và gắn liền với ký ức tuổi thơ. Giữa vô vàn món ăn dân dã, cốm nổ nổi bật với vị giòn tan, ngọt ngào khó quên. Từ miền Tây sông nước, món đặc sản này đã gắn liền với tiếng "đùng" vui nhộn của thợ nổ cốm, mang lại không chỉ hương vị mà còn cả những kỷ niệm tuổi thơ.
1Cốm nổ là gì và có hương vị ra sao?
Định nghĩa cốm nổ
Cốm nổ (hay cốm gạo) là một món ăn vặt dân dã, được làm từ những hạt gạo nếp hoặc gạo tẻ được rang nổ bung ra, sau đó ép thành khối với nước đường, gừng và đậu phộng. Đây là một món ăn truyền thống, thường xuất hiện trong các dịp lễ Tết, cưới hỏi hay đơn giản chỉ là món quà vặt quen thuộc của trẻ em vùng quê.
Hương vị đặc trưng của cốm nổ
Một trong những điều khiến thực khách nhớ mãi không quên chính là hương vị đặc trưng của cốm nổ – sự kết hợp hài hòa giữa vị giòn, ngọt, thơm và bùi, tạo nên sức hấp dẫn rất riêng của món ăn dân dã miền Tây.
- Giòn tan, xốp nhẹ: Những hạt gạo sau khi được nổ bung dưới áp suất cao sẽ trở nên trắng xốp và giòn tan, tạo cảm giác thích thú khi thưởng thức.
- Ngọt ngào: Vị ngọt thanh của đường, thường là đường thốt nốt ở miền Tây, giúp cốm nổ trở nên hấp dẫn hơn mà không gây ngán.
- Thơm nồng: Mùi thơm của gừng tươi thái sợi, vừa ấm nóng vừa thơm nồng, tạo nên một hương vị rất đặc trưng.
- Bùi béo: Vị bùi béo của đậu phộng rang được trộn đều trong từng thanh cốm, cùng với một chút nước cốt dừa, tất cả hòa quyện tạo nên hương vị béo ngậy khó cưỡng.
2Quy trình làm cốm nổ độc đáo - "Nghệ thuật" của tiếng nổ
Quy trình làm cốm nổ không chỉ là một công việc thủ công, mà còn là một “nghệ thuật” với sự kết hợp của lửa, áp suất và kỹ thuật của người thợ.
"Đồ nghề" của thợ nổ cốm
Để tạo nên những mẻ cốm nổ giòn rụm và thơm lừng, người thợ cần chuẩn bị đầy đủ “đồ nghề” đặc biệt – những dụng cụ tưởng chừng mộc mạc nhưng lại giữ vai trò quyết định trong từng tiếng nổ giòn tan.
- Một chiếc ống nổ bằng gang hình trụ, có tay quay và đồng hồ đo áp suất
- Một bếp lò than hồng rực
- Một chiếc túi vải mành lớn để hứng cốm sau khi nổ.
Các bước thực hiện
Đằng sau những thanh cốm nổ ngọt ngào là cả một quy trình khéo léo và tỉ mỉ. Mỗi bước làm đều gắn liền với sự kiên nhẫn và kinh nghiệm của người thợ, từ rang gạo, tạo tiếng nổ giòn vang cho đến ngào đường, ép khuôn để cho ra đời món ăn dân dã đầy hấp dẫn.
- Bước 1: Rang gạo trong ống nổ - Người thợ sẽ cho gạo nếp hoặc gạo tẻ vào chiếc ống gang, khóa chặt nắp rồi đặt lên bếp lửa than hồng. Họ phải liên tục quay đều tay để gạo bên trong chín đều dưới áp suất cao. Đồng hồ đo áp suất trên ống sẽ giúp người thợ biết khi nào gạo đã chín tới.
- Bước 2: Tiếng "ĐÙNG" vang dội - Khi đồng hồ báo gạo đã chín, người thợ sẽ đặt miệng ống vào chiếc túi vải lớn, dùng búa gõ mạnh vào chốt khóa. Nắp ống bật mở, áp suất được giải phóng đột ngột tạo ra một tiếng nổ lớn. Toàn bộ hạt gạo đã nở bung trắng xốp sẽ bắn mạnh vào chiếc túi, nóng hổi và thơm phức.
- Bước 3: Ngào đường và ép khuôn - Những hạt cốm vừa nổ xong phải được ngào đường ngay khi còn nóng. Người thợ sẽ cho cốm vào chảo nước đường, thêm gừng sợi và đậu phộng rang, trộn đều thật nhanh. Hỗn hợp sau đó được đổ ra khuôn, cán mỏng và cắt thành từng thanh hình chữ nhật khi còn nóng.
3Cốm nổ - Không chỉ là một món ăn
Cốm nổ không chỉ dừng lại ở vị ngọt giòn tan khiến bao người say mê, mà còn mang trong mình những giá trị tinh thần và văn hoá và cũng là niềm tự hào về một đặc sản đậm chất miền Tây.
- Ký ức tuổi thơ: Tiếng “đùng” vang vọng cả xóm, hương thơm nồng nàn của gừng và vị ngọt của cốm đã trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức của những đứa trẻ miền Tây. Mỗi tiếng nổ là một lần tụ tập, là niềm háo hức chờ đợi được thưởng thức món quà vặt dân dã.
- Nét đẹp lao động: Quy trình làm cốm nổ đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và kỹ thuật cao. Nó không chỉ thể hiện sự sáng tạo trong ẩm thực mà còn là nét đẹp của lao động thủ công truyền thống.
- Đặc sản địa phương: Cốm nổ đã trở thành một đặc sản, một món quà quê mộc mạc và ý nghĩa để du khách có thể mang về sau chuyến đi. Nó đại diện cho sự giản dị, mộc mạc nhưng cũng đầy tinh tế của ẩm thực miền Tây.
4Phân biệt cốm nổ và cốm làng Vòng (Hà Nội)
Để tránh nhầm lẫn, dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa hai loại cốm nổi tiếng của Việt Nam:
Tiêu chí | Cốm nổ (miền Tây) | Cốm làng Vòng (Hà Nội) |
Nguyên liệu | Gạo nếp, gạo tẻ nổ bung, đường, gừng, đậu phộng | Gạo nếp non, hạt mẩy, to tròn |
Cách chế biến | Rang nổ hạt gạo dưới áp suất cao, sau đó ngào đường và ép thành khuôn | Rang hạt gạo non trên lửa nhỏ, sau đó giã và sàng để lấy cốm |
Hình dạng | Dạng thanh hình chữ nhật, hạt cốm nở bung, màu trắng xốp | Hạt cốm dẹt, mềm, màu xanh lá mạ tự nhiên |
Cách thưởng thức | Ăn trực tiếp như một loại kẹo, có vị giòn tan, ngọt bùi | Ăn trực tiếp hoặc ăn kèm với chuối, chè, kem, tạo vị dẻo thơm, thanh mát |
Cốm nổ không chỉ là một món ăn vặt đơn thuần mà còn là biểu tượng của ký ức, văn hóa và tình quê miền Tây. Giòn tan, ngọt ngào và mang theo tiếng “đùng” vui nhộn, cốm nổ gợi nhắc mỗi người về tuổi thơ trong trẻo. Đặt cạnh cốm làng Vòng của Hà Nội, ta càng thấy rõ sự phong phú của ẩm thực Việt, nơi mỗi vùng đất lại gửi gắm hồn quê vào từng hạt cốm.
Có thể bạn quan tâm:
Mua sữa chua ngon, giá tốt tại Bách hóa XANH để thưởng thức nhé:
