Nước mắm là loại gia vị yêu thích và phổ biến của người Việt, được dùng để nêm nếm món ăn và làm nước chấm. Đây được xem là một loại gia vị giúp tăng hương vị và kích thích vị giác người dùng.
Nước mắm là gì?
Nước mắm là sản phẩm truyền thống, lâu đời của Việt Nam, được sản xuất bằng cách ủ hỗn hợp cá biển và muối, quá trình sản xuất có thể mất khoảng 6 tháng hoặc lâu hơn. Chất lượng của nước mắm phụ thuộc vào chất lượng cá, muối và công thức, quy trình thực hiện.
Thành phần dinh dưỡng trong nước mắm
Nước mắm là sản phẩm được chiết xuất sau quá trình ủ chượp của hỗn hợp cá và muối, trải qua quá trình thủy phân có thêm tác nhân là enzyme trong cá, cùng với một số loại vi khuẩn kỵ khí chịu mặn theo từng bước như sau: Protit => Anbumin => Pepton => Polipepit => Peptit => Axit amin. Do đó, thành phần quan trọng quyết định giá trị dinh dưỡng trong nước mắm là chất đạm có chứa các acid amin.
Trong đó có các acid amin thiết yếu mà cơ thể con người không tự tổng hợp được, phải bổ sung từ bên ngoài vào như valine, isoleutine , methionine,… và quan trọng nhất là Lysine, đều là những chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe chúng ta.
Acid amin Valine có tác dụng rất tốt trong việc chữa lành tế bào cơ và hình thành tế bào mới, đem lại cảm giác ngon miệng và một giấc ngủ sâu hơn. Còn acid amin Isoleutine lại cực kỳ có ích cho việc phục hồi sức khỏe.
Bên cạnh đó không thể không kể đến acid amin Lysine, đây là thành phần giúp tăng khả năng hấp thụ canxi và làm cho xương trở nên chắc khỏe hơn. Đặc biệt, acid amin Lysine còn giúp cơ thể tạo ra chất kháng thể và điều tiết hormone truyền tải thông tin.
Công dụng của nước mắm
Nước mắm mang đến nhiều công dụng tốt cho sức khoẻ và trong việc chế biến các món ăn hằng ngày như
Làm tăng hương vị món ăn, loại bỏ một số mùi hôi tanh của nguyên liệu
Cung cấp những nhóm chất dinh dưỡng và hoạt chất thiết yếu cho cơ thể
Trong Đông Y, nước mắm còn có tác dụng bổ huyết, thông huyết mạch, lợi niệu, nhuận tràng,
Ngoài ra, nước mắm còn giúp giữ ấm cơ thể, giảm nguy cơ nhiễm lạnh,...
Độ đạm nước mắm là gì?
Nước mắm là một sản phẩm do thịt cá ngâm trong muối mặn phân giải từ protein phức tạp đến đơn giản và tạo thành các axit amin dưới tác dụng của enzyme có trong thịt và hệ tiêu hóa của cá, vì vậy khiến cho cá có độ đạm và mùi vị đặc trưng có được là hoàn toàn từ quá trình lên men tự nhiên. Độ đạm nước mắm có thể hiểu là tổng hàm lượng Nitơ có trong nước mắm và còn là thông số để quyết định chất lượng của nước mắm.
Các chất đạm trong nước mắm gồm có 3 loại như sau:
Đạm tổng: Đây là loại đạm quyết định thứ hạng của nước mắm. Đạm tổng là số lượng Nitơ có trong nước mắm.
Đạm amin: Đây là loại đạm quyết định giá trị dinh dưỡng của nước mắm. Đạm amin được kết tinh dưới dạng axit amin.
Đạm amon: Loại đạm này quyết định sự chất lượng của nước mắm. Đạm amon là đạm thối có trong nước mắm, nếu có quá nhiều thì nước mắm sẽ có chất lượng kém.
Cách phân biệt nước mắm dựa trên độ đạm
Nước mắm truyền thống: độ đạm từ 30 – 40 độ, đôi khi có thể đạt đến 43 – 45, có màu cánh gián nâu đỏ, độ đặc sánh và vị đậm đà.
Nước mắm công nghiệp: độ đạm từ 50 – 60 độ, có màu trong nhưng rất nhạt, mùi thơm nhẹ hơn nước mắm truyền thống
Tác hại khi sử dụng nước mắm quá nhiều
Là một loại gia vị được chế biến từ những nguyên liệu tự nhiên, tưởng chừng mang đến những lợi ích to lớn nhưng trên thực tế, sử dụng nước mắm quá nhiều sẽ gây ra nhiều tác hại mà bạn không thể lường trước được
Protein của nước mắm trong quá trình lên men có khả năng gây ung thư.
Goitrogens có trong nước mắm làm gián đoạn quá trình tổng hợp hormon Thyroid, làm suy giảm tuyến giáp.
Hàm lượng muối cao có thể gây ra các bệnh về tim mạch hoặc huyết áp.
Đối với các bà mẹ mang thai không nên sử dụng quá nhiều nước mắm bởi các hoá chất có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
Các loại nước mắm và mục đích của từng loại
Nước mắm chấm: có vị mặn ngọt hải hoà, không quá mặn, thích hợp để ăn trực tiếp với các món ăn đã chín
Nước mắm nấu ăn: thông thường là các loại nước mắm nguyên chất truyền thống với độ đạm cao hơn so với nước mắm dùng để chấm, tạo nên mùi vị các món kho thêm kích thích.
Các thương hiệu nước mắm được ưa chuộng hiện nay
Các thương hiệu nước mắm tại Việt Nam không chỉ lâu đời mà còn mà còn mang đến những sản phẩm đạt chất lượng cao, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và giữ nguyên vị trọn vẹn từ nước mắm xưa
Những sản phẩm nước mắm đang được yêu thích nhất hiện nay
Nước mắm Nam Ngư 10 độ đạm chai 900ml, là loại nước mắm quốc dân được sử dụng rất phổ biến hiện nay, chứa hơn 15 loại axit amin nên rất bổ dưỡng và an toàn đối với sức khỏe người sử dụng.
Nước mắm Rin nguyên chất Tĩn 40 độ đạm chai 500ml, là sản phẩm nước mắm truyền thống với lịch sử 300 năm tại làng chài Phan Thiết, hoàn toàn tự nhiên không chất bảo quản.
Nước mắm cốt Phú Quốc Quốc Vị 40 độ đạm chai 520ml, một trong những loại nước mắm được sản xuất và đóng chai tại Phú Quốc với trăm năm lịch sử, sản phẩm không sử dụng bột ngọt, phẩm màu, chất bảo quản.
Nước mắm cá cơm Chinsu 40 độ đạm chai 500ml vị ngon hảo hạng làm từ cá cơm tươi nguyên chất, vị mặn ngọt hòa quyện cho món ăn thêm đậm vị.
Nước mắm cá cơm Thuận Phát 60 độ đạm chai 490ml làm từ nước cốt nhĩ cá cơm giàu đạm Phú Quốc, mang đến vị đậm đà và hương thơm đặc trưng của cá cơm. Không thêm chất bảo quản, màu nhân tạo, chất tạo ngọt.
Hướng dẫn dùng nước mắm đúng cách
Nên cho nước mắm vào thức ăn khi chúng gần chín, không nên cho từ sớm và đun quá lâu trong nồi
Không dùng nước mắm để ướp thịt vì sẽ khiến thịt bị cứng, nên cho nước mắm vào khi thức ăn đã chín và tắt bếp ngay.
Không nên quá lạm dụng nước mắm trong quá trình chế biến món ăn
Cách bảo quản nước mắm
Trong quá trình sử dụng cần đậy kín nắp, bảo quản ở nơi có nhiệt độ thấp, tránh những nơi ẩm mốc. Đặc biệt, nước mắm có mùi nặng, không nên cho vào tủ lạnh.
Cách ủ làm ra nước mắm
Quy trình ủ chượp cùng với công thức ủ là điều quan trọng để mang đến những mẻ nước mắm thơm ngon, đậm vị. Đầu tiên, cá cơm dùng để ủ phải là loại tươi nhất. Cho muối và cá tươi vào thùng theo tỉ lệ xấp xỉ 3 cá 1 muối, trộn đều rồi cho vào thùng gỗ, trên bề mặt được rải thêm một lớp muối từ 3-5 cm để giữ nhiệt và tránh ruồi nhặng. Thùng sẽ được gài nẹp, đè nén, tiếp nhiệt tự nhiên, sau đó được kéo rút, đánh đảo “nước bổi” cho đến khi chượp chín hoàn toàn.
Cách pha nước mắm cực ngon
Nước mắm có thể kết hợp với các loại rau nêm như tỏi, chanh, ớt hoặc các loại gia vị quen thuộc như đường, bột ngọt, tiêu,... để cho ra những loại nước mắm thơm ngon, hài hoà giữa các vị chua, cay, mặn, ngọt dùng thích hợp để cân bằng hương vị trong từng món ăn.
Các câu hỏi về nước mắm
Những ai không nên dùng nước mắm?
Trẻ em dưới 1 tuổi không nên sử dụng nước mắm vì thận của trẻ ở giai đoạn này còn khá non nớt, không thể chịu được độ mặn của nước mắm. Những bệnh nhân bị cao huyết áp cũng là đối tượng hạn chế ăn nhiều nước mắm vì trong nước mắm có hàm lượng muối cao, ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ.
Nước mắm bao nhiêu calo?
Tuỳ thuộc vào công thức ủ chượp mà nước mắm sẽ có hàm lượng calo khác nhau. Trung bình trong 100g nước mắm có chứa khoảng 39,5 calo.
Ăn nước mắm có béo không?
Nước mắm được chế biến từ những thành phần tự nhiên, mang đến những giá trị dinh dưỡng vô cùng to lớn cho con người. Vì thế, nước mắm không gây ra những ảnh hưởng xấu nếu dùng đúng liều lượng và cũng không gây tăng cân cho người dùng.
Có nước mắm chay không?
Có nhiều loại nước mắm dành cho người ăn thuần chay. Phổ biến nhất là nước mắm chay được ủ lên men từ muối và đậu nành. Ngoài ra còn có những loại nước mắm làm từ nấm, rong biển, vv. nhưng không ngon và nhiều protein như nước mắm đậu nành.
Để chọn mua được những sản phẩm tốt, chất lượng cao với giá thành phải chăng, bạn có thể tìm mua nước mắm tại các cửa hàng lớn như Bách hoá XANH gần nhà hoặc mua các sản phẩm tại bachhoaxanh.com để nhận ngay hàng chính hãng với giá tốt, giao hàng tận nơi nhanh chóng.