Mụn xuất hiện do nhiều nguyên nhân và có nhiều dạng khác nhau. Hiểu rõ các loại mụn trên mặt sẽ giúp bạn chọn đúng phương pháp điều trị và chăm sóc da phù hợp.
loading content table...
Các loại mụn trên mặt thường gặp và cách điều trị là chủ đề mà nhiều người đang gặp vấn đề về da quan tâm, đặc biệt là thanh thiếu niên và người trưởng thành. Bài viết sẽ giúp bạn nhận diện đúng từng loại mụn như mụn đầu đen, mụn viêm, mụn ẩn… và đưa ra phương pháp xử lý phù hợp.
1Mụn là gì?
Mụn là một tình trạng da phổ biến xảy ra khi các nang lông bị tắc nghẽn do sự tích tụ của dầu, tế bào chết và vi khuẩn. Mụn có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, từ những nốt mụn nhỏ, không viêm cho đến những vết sưng đỏ, mưng mủ hoặc mụn nang đau nhức. Các khu vực dễ xuất hiện mụn bao gồm mặt, lưng, ngực, cổ.
2Nguyên nhân gây mụn
Mụn hình thành chủ yếu do sự tắc nghẽn ở lỗ chân lông, dẫn đến việc tích tụ dầu, tế bào chết và vi khuẩn, gây viêm và nổi mụn. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây mụn:
Thay đổi nội tiết tố
Nội tiết tố là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự xuất hiện của mụn, đặc biệt trong các giai đoạn như dậy thì, kinh nguyệt, mang thai, hay khi sử dụng thuốc tránh thai. Sự thay đổi này khiến tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, sản xuất dầu dư thừa, làm tắc nghẽn lỗ chân lông và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
Di truyền
Di truyền có thể ảnh hưởng đến khả năng da dễ bị mụn. Nếu trong gia đình có người bị mụn nặng, bạn cũng có khả năng cao gặp phải tình trạng này. Di truyền không chỉ quyết định loại da mà còn có thể ảnh hưởng đến mức độ hoạt động của tuyến bã nhờn và khả năng làm sạch da của cơ thể.
Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp
Một số sản phẩm làm đẹp hoặc trang điểm có thể chứa các thành phần gây bít tắc lỗ chân lông, dẫn đến việc hình thành mụn. Các mỹ phẩm chứa dầu, cồn, hay các thành phần dễ gây kích ứng có thể làm da tiết nhiều dầu hơn hoặc gây viêm nang lông, từ đó sinh ra mụn.
Môi trường và ô nhiễm
Môi trường ô nhiễm, bụi bẩn và các chất gây hại trong không khí có thể làm tăng nguy cơ mụn. Khi tiếp xúc với bụi bẩn và vi khuẩn, da dễ bị tắc nghẽn và dễ gây viêm. Ngoài ra, việc sống trong môi trường có nhiều khói bụi, khói thuốc lá cũng làm da dễ bị tổn thương và hình thành mụn.
Chế độ ăn uống không hợp lý
Ăn thực phẩm chứa nhiều đường, thực phẩm chế biến sẵn, dầu mỡ, hay thức ăn cay nóng có thể kích thích tuyến bã nhờn tiết dầu nhiều hơn, làm tình trạng mụn trở nên trầm trọng. Đồng thời, việc thiếu hụtvitamin và khoáng chất cũng làm da trở nên yếu và dễ bị mụn.
Căng thẳng và stress
Căng thẳng kéo dài có thể kích thích cơ thể tiết ra nhiều hormone cortisol, làm gia tăng sự tiết bã nhờn và gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Điều này là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến mụn xuất hiện, đặc biệt ở người trưởng thành.
3Phân biệt các loại mụn không viêm
Mụn không viêm là những nốt mụn hình thành khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn, nhưng không có sự xuất hiện của vi khuẩn gây viêm.
Mụn đầu đen
Mụn đầu đen là một trong những loại mụn trứng cá không viêm phổ biến và thường gặp ở nhiều người. Khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi bã nhờn và tế bào chết, nhân mụn tiếp xúc với không khí và bị oxi hóa, dẫn đến việc đầu mụn có màu đen.
Mụn đầu đen có kích thước nhỏ, khoảng 1-2mm và thường xuất hiện ở những khu vực như mũi, trán và 2 bên má. Dù không gây đau hay sưng, mụn đầu đen vẫn có thể làm da sần sùi và kém mịn màng.
Mụn đầu trắng
Mụn đầu trắng là một dạng mụn không viêm và thường được gọi là mụn cám. Loại mụn này thường xuất hiện dưới bề mặt da, với lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi tế bào chết và bã nhờn, khiến nhân mụn không tiếp xúc với không khí và không bị oxi hóa.
Mụn đầu trắng có màu trắng và kích thước nhỏ, thường thấy ở các vùng như má, mũi và trán. Mụn đầu trắng không gây đau nhức nhưng lại làm da trở nên sần sùi, mất đi sự mịn màng. Nguyên nhân chính của mụn đầu trắng là do sự tích tụ của các tạp chất trong lỗ chân lông mà không được làm sạch đúng cách.
Mụn ẩn
Mụn ẩn là một dạng mụn không viêm, thường không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng có thể cảm nhận được khi sờ vào da. Mụn ẩn hình thành khi các lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi bã nhờn và tế bào chết, nhưng không có sự tiếp xúc với không khí, do đó không bị oxi hóa.
Những nốt mụn này có kích thước nhỏ, mọc thành đám và gây ra cảm giác da sần sùi. Mụn ẩn thường xuất hiện ở những khu vực như trán, hai bên má, quai hàm và quanh miệng. Nguyên nhân gây mụn ẩn thường là do rối loạn nội tiết tố, sử dụng mỹ phẩm không phù hợp, hoặc chế độ sinh hoạt và ăn uống không khoa học.
Mụn cám
Mụn cám là dạng mụn nhẹ, không viêm và không gây đau nhức, nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, mụn cám có thể phát triển thành các loại mụn viêm khác. Mụn cám có màu trắng đục và xuất hiện chủ yếu ở các vùng như mũi và cằm. Mụn này thường mọc thành từng đám nhỏ, khiến da trở nên sần sùi và thiếu mịn màng.
Nguyên nhân của mụn cám là do sự thay đổi nội tiết tố, da tiết nhiều bã nhờn, hoặc việc vệ sinh da không đúng cách. Mụn cám tuy không gây viêm, nhưng nếu không được xử lý kịp thời, có thể dẫn đến mụn đầu đen hoặc mụn viêm.
4Phân biệt các loại mụn viêm
Mụn viêm là loại mụn có thể gây sưng đỏ, đau nhức và thường có mủ bên trong, có thể ảnh hưởng nhiều đến vẻ ngoài và gây cảm giác khó chịu cho người mắc phải.
Mụn bọc
Mụn bọc là loại mụn chứa mủ và máu, gây sưng viêm, cứng và rất đau. Mụn nằm sâu trong da và có thể để lại sẹo lõm nếu không được điều trị đúng cách. Mụn bọc thường xuất hiện khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn do bã nhờn, bụi bẩn, tế bào chết và vi khuẩn.
Chúng có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc thành cụm và thường gây cảm giác đau nhức khó chịu. Vị trí thường gặp của mụn bọc là trên mặt, đặc biệt là mũi, trán và má.
Mụn nhọt
Mụn nhọt là một tình trạng nhiễm trùng dưới da, thường có mủ và gây sưng đỏ. Chúng thường bắt đầu với những nốt mụn nhỏ, sau đó phát triển lớn dần và có thể tự vỡ ra. Mụn nhọt có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng nào trên cơ thể, bao gồm mặt, cổ, nách và mông. Nguyên nhân chính là do tắc nghẽn lỗ chân lông, viêm nang lông hoặc nhiễm trùng da.
Mụn đinh râu
Mụn đinh râu (hay mụn đầu đinh) là loại mụn viêm nghiêm trọng, có thể gây sưng to và đau nhức. Ban đầu, mụn xuất hiện dưới dạng vết sưng đỏ ở gốc sợi râu, sau đó có mủ và ngòi đen.
Mụn đinh râu có thể gây sốt và sưng phù mặt nếu không được điều trị kịp thời. Thường gặp ở vùng quanh môi, mũi và có thể gây những biến chứng nguy hiểm nếu không chăm sóc đúng cách.
Mụn nang
Mụn nang (hay u nang) là loại mụn lớn và đau nhức, phát triển sâu dưới da và tạo thành các nốt sưng đỏ có mủ bên trong. Mụn nang có thể gây cảm giác khó chịu và kéo dài nếu không điều trị đúng cách.
Chúng thường xuất hiện ở vùng mặt, cổ, lưng và ngực. Mụn nang thường là kết quả của việc bã nhờn và vi khuẩn tích tụ trong nang lông, hoặc do việc lạm dụng mỹ phẩm và rối loạn hormone.
5Các loại mụn khác trên mặt
Các loại mụn khác trên mặtNgoài các loại mụn viêm, còn có những loại mụn khác như mụn thịt và mụn cóc.
Mụn thịt
Mụn thịt là các u nhú lành tính xuất hiện trên bề mặt da, thường không gây đau nhức nhưng lại khiến da trở nên sần sùi và kém thẩm mỹ. Mụn thịt thường có kích thước nhỏ từ 1-3mm, màu sắc tiệp với da hoặc hơi ngả vàng, không viêm, không sưng và không đau. Tuy nhiên, mụn có thể gây ngứa và xuất hiện ở nhiều vùng trên cơ thể như mặt, cổ, nách, trán, bụng...
Nguyên nhân chính gây mụn thịt là do rối loạn sắc tố, tuyến mồ hôi hoặc collagen bị mắc kẹt dưới da, đồng thời thói quen sinh hoạt và ăn uống không khoa học cũng có thể góp phần hình thành mụn thịt.
Mụn cóc
Mụn cóc (hay mụn hạt cơm) là các u nhỏ, hình thành do nhiễm vi rút HPV (Human Papillomavirus). Mụn cóc có thể xuất hiện ở cả nam và nữ, thường có kích thước từ nhỏ như hạt vừng đến to hơn như hạt đậu xanh, có màu sắc gần giống với màu da hoặc hơi trắng. Mụn cóc thường xuất hiện ở các vùng da như mặt, tay, bàn chân, móng tay, và mắt cá chân, gây cảm giác da thô ráp khi sờ vào.
Vi rút HPV lây lan qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung các vật dụng cá nhân như khăn mặt, quần áo, giày dép, và đặc biệt là do thói quen nặn hoặc cạy mụn có thể làm mụn lan rộng ra các vùng khác trên cơ thể.
6Cách phòng tránh và điều trị các loại mụn trên mặt
Để phòng ngừa và điều trị mụn trên mặt hiệu quả, bạn cần thực hiện các bước sau đây kết hợp với chế độ sinh hoạt hợp lý và chăm sóc da đúng cách:
Duy trì lối sống lành mạnh
Xây dựng thói quen sinh hoạt khoa học, ngủ đủ giấc (8 tiếng/ngày), hạn chế thức khuya, và tránh ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc cay nóng. Những thói quen này sẽ giúp giảm thiểu sự tiết nhờn và tắc nghẽn lỗ chân lông, nguyên nhân chính gây mụn. Cung cấp đủ nước cho cơ thể, bổ sung trái cây, rau củvà duy trì tinh thần thoải mái để ngăn ngừa căng thẳng.
Tẩy trang và vệ sinh da sạch sẽ
Tẩy trang mỗi ngày là một bước quan trọng để làm sạch bụi bẩn và bã nhờn, ngay cả khi không trang điểm. Sau đó, bạn nên sử dụng sữa rửa mặt để loại bỏ hoàn toàn các tạp chất. Tuy nhiên, cần tránh rửa mặt quá nhiều lần trong ngày vì điều này có thể làm da mất độ ẩm tự nhiên, dẫn đến tình trạng khô và mụn.
Thực hiện các bước chăm sóc da đúng cách
Tránh tự ý nặn mụn tại nhà để không làm tổn thương da. Bạn nên áp dụng các bước skincare phù hợp cho da dầu và mụn, như đắp mặt nạ đất sét để hút dầu thừa và thu nhỏ lỗ chân lông. Tẩy tế bào chết 2-3 lần mỗi tuần để giúp da tái tạo và loại bỏ tế bào chết, giữ da luôn sạch sẽ.
Sử dụng mỹ phẩm phù hợp
Chọn các sản phẩm mỹ phẩm có thành phần tự nhiên, nhẹ nhàng, và không gây bít tắc lỗ chân lông. Những thành phần như tràm trà, rau má, diếp cá, hay vitamin B5 giúp điều trị mụn mà không gây kích ứng da.
Thoa kem chống nắng thường xuyên
Kem chống nắng là yếu tố không thể thiếu trong việc bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, điều này đặc biệt quan trọng đối với da mụn. Nên chọn kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30+ đến 50+ và sử dụng đều đặn hàng ngày. Đặc biệt, khi ra ngoài, cần bảo vệ da bằng áo khoác, kính râm, và mũ rộng vành.
Sử dụng thuốc bôi ngoài da
Nếu mụn không thuyên giảm, có thể sử dụng thuốc bôi trị mụn như Retinol, Benzoyl Peroxide, Salicylic Acid để điều trị. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo hiệu quả và tránh kích ứng.
Điều trị với thuốc uống theo chỉ định bác sĩ
Đối với mụn nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh dạng uống để kiểm soát tình trạng mụn. Tuy nhiên, cần tuân thủ đúng liệu trình điều trị và không lạm dụng thuốc, tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về các loại mụn trên mặt và tìm được phương pháp điều trị phù hợp để phục hồi làn da khỏe mạnh. Mụn có thể gây phiền toái, nhưng đừng lo lắng, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và làm đẹp lại làn da của mình.
Có thể bạn quan tâm:
Chọn mua sữa rửa mặt chất lượng có bán tại Bách hóa XANH nhé:
