Tìm hiểu về ong vò vẽ: Cách nhận biết loài ong nguy hiểm này, xử lý đúng cách khi bị đốt và các mẹo phòng tránh hiệu quả để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình.
loading content table...
Ong vò vẽ là loài côn trùng có nọc độc mạnh, thường tấn công khi cảm thấy bị đe dọa, gây nguy hiểm đến sức khỏe con người. Việc nhận biết đặc điểm của ong vò vẽ, biết cách xử lý đúng khi bị đốt và áp dụng các biện pháp phòng tránh hiệu quả sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và gia đình tốt hơn. Hãy cùng tham khảo ngay bài viết dưới đây nhé!
1Ong vò vẽ là gì? Cách nhận biết chính xác
Tên gọi và phân loại
Ong vò vẽ có tên khoa học Vespa spp, là một loài ong thuộc họ Vespidae, còn được gọi là ong bắp cày lớn hoặc ong nghệ. Đây là loài côn trùng có tính xã hội cao, sống thành đàn và khá hung dữ, đặc biệt khi tổ của chúng bị đe dọa.
Đặc điểm hình thái
Ong vò vẽ có kích thước lớn hơn nhiều so với các loài ong thông thường. Trung bình, ong thợ dài khoảng 2 - 3 cm, trong khi ong chúa có thể dài tới 3,5 - 4 cm.
Chúng thường có màu nâu, vàng cam hoặc đen, xen kẽ các vằn vàng nổi bật trên bụng là đặc điểm dễ nhận biết nhất so với các loài ong khác.
Đầu và thân:
- Đầu to, hàm khỏe, có thể cắn và nhai con mồi.
- Thân chia 3 phần rõ rệt đầu, ngực và bụng, bụng thuôn dài, eo thắt nhỏ giữa ngực và bụng.
- Có cặp cánh dài, chân thon và ngòi chích chứa nọc độc mạnh.
Đặc điểm tổ ong
Tổ của ong vò vẽ có hình dạng và cấu trúc rất đặc trưng, giúp dễ dàng nhận biết chúng trong tự nhiên. Việc hiểu rõ đặc điểm tổ sẽ giúp bạn chủ động quan sát, phát hiện sớm để phòng tránh nguy hiểm. Một số đặc điểm nổi bật gồm:
- Vật liệu: Làm từ xơ thực vật, vỏ cây hoặc gỗ mục được ong nhai nhuyễn, trộn với nước bọt để tạo thành lớp vật liệu giống như giấy.
- Hình dạng: Có hình cầu hoặc bầu dục, gồm nhiều tầng xếp chồng, bề mặt bên ngoài có vân sọc như gỗ.
- Vị trí: Thường nằm ở nơi cao, kín gió và ít người qua lại như cành cây, mái hiên, hốc tường, gác xép hoặc bụi rậm.
2Tập tính và mức độ nguy hiểm của ong vò vẽ
Ong vò vẽ là loài ăn tạp, chủ yếu săn các loài côn trùng nhỏ như sâu bướm, ruồi, nhện để làm thức ăn cho ấu trùng. Ong trưởng thành cũng ăn mật hoa, nhựa cây và trái cây chín để bổ sung năng lượng.
Ong vò vẽ có tính bảo vệ lãnh thổ rất cao, đặc biệt là khi tổ của chúng bị xâm phạm. Chúng có thể tấn công theo bầy đàn khi cảm nhận mối đe dọa, đuổi theo mục tiêu đến hàng chục mét.
Nọc độc và vết đốt:
- Khả năng đốt nhiều lần: Không giống ong mật, ong vò vẽ không bị mất ngòi sau khi đốt, nên chúng có thể chích nhiều lần liên tiếp vào cùng một mục tiêu, gây tổn thương nghiêm trọng.
- Thành phần nọc độc: Nọc của ong vò vẽ chứa nhiều hợp chất độc mạnh như histamine, acetylcholine, enzyme gây phân hủy mô và độc tố thần kinh, có thể gây đau rát dữ dội, sưng nề, dị ứng nghiêm trọng hoặc sốc phản vệ.
3Cách xử lý đúng khi bị ong vò vẽ đốt
Bị ong vò vẽ đốt có thể gây đau đớn, sưng viêm nghiêm trọng và tiềm ẩn nguy cơ dị ứng nguy hiểm đến tính mạng. Việc xử lý đúng và kịp thời sẽ giúp giảm tổn thương, ngăn ngừa biến chứng. Bạn có thể thực hiện các bước sau:
- Nhanh chóng ra khỏi khu vực có ong: Ngay khi bị đốt, hãy rời khỏi tổ ong hoặc khu vực có nhiều ong để tránh bị tấn công thêm.
- Rửa sạch vết đốt: Dùng xà phòng và nước sạch để rửa vùng bị đốt nhằm loại bỏ nọc còn sót lại và ngăn nhiễm trùng.
- Chườm lạnh: Dùng đá lạnh hoặc khăn lạnh chườm lên vết đốt khoảng 10–15 phút để giảm sưng, đau và viêm.
- Uống nhiều nước: Giúp thải độc tố ra khỏi cơ thể nhanh hơn, đồng thời hạ nhiệt nếu có sốt nhẹ.
- Theo dõi các triệu chứng: Quan sát biểu hiện như khó thở, chóng mặt, buồn nôn, nổi mề đay toàn thân, đây có thể là dấu hiệu sốc phản vệ.
- Đến cơ sở y tế gần nhất: Nếu bị đốt nhiều lần, sưng lan rộng, đau dữ dội hoặc có dấu hiệu dị ứng toàn thân, hãy đi khám ngay để được cấp cứu kịp thời.
4Mẹo phòng tránh và xua đuổi ong vò vẽ an toàn
Khi đi vào khu vực có nhiều cây cối
Khi đến những nơi rừng rậm, vườn cây hoặc khu vực có nhiều cỏ dại, bạn nên mặc quần áo dài, sáng màu để hạn chế thu hút ong vò vẽ, đồng thời tránh sử dụng nước hoa, mỹ phẩm có mùi ngọt vì dễ khiến ong tưởng nhầm là nguồn mật.
Ngoài ra, bạn hãy di chuyển nhẹ nhàng, không rung lắc cây cối hoặc tạo tiếng động mạnh để tránh làm ong cảnh giác và tấn công.
Nếu phát hiện tổ ong vò vẽ gần nhà
Nếu bạn phát hiện tổ ong vò vẽ xuất hiện gần nhà, tuyệt đối không nên tự ý phá tổ vì hành động này có thể kích thích cả đàn ong tấn công.
Thay vào đó, hãy giữ khoảng cách an toàn, không để trẻ nhỏ hoặc vật nuôi đến gần khu vực có tổ ong, đồng thời liên hệ đội kiểm soát côn trùng chuyên nghiệp để được hỗ trợ xử lý hoặc di dời tổ ong một cách an toàn.
Nếu chạm mặt ong vò vẽ
Khi bất ngờ chạm mặt ong vò vẽ, điều quan trọng nhất là phải giữ bình tĩnh, không la héthoặc vung tay xua đuổi vì các động tác đột ngột có thể kích thích ong tấn công.
Bạn nên từ từ lùi ra xa, không quay lưng chạy nhanh vì điều này có thể khiến ong đuổi theo, và nếu ong bắt đầu tấn công, hãy dùng áo hoặc khăn che đầu rồi tìm nơi kín như trong nhà hoặc xe hơi để trú ẩn.
5Câu hỏi thường gặp về ong vò vẽ
Phân biệt ong vò vẽ, ong bắp cày và ong vàng như thế nào?
Ong vò vẽ thường có kích thước lớn nhất trong ba loài, với đầu to, thân mập và các vằn đen vàng rất rõ trên bụng. Ong bắp cày nhỏ hơn, thân thon dài, eo nhỏ và bay nhanh, thường có màu đen pha vàng nhạt.
Trong khi đó, ong vàng nhỏ, toàn thân phủ lông mịn màu vàng óng, tính tình hiền hơn và chỉ đốt một lần rồi chết, không hung dữ như ong vò vẽ.
Ong vò vẽ có lợi ích gì không?
Dù nổi tiếng là hung dữ, ong vò vẽ vẫn đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái tự nhiên. Chúng giúp kiểm soát số lượng côn trùng gây hại như sâu bướm, ruồi, nhện,... nhờ thói quen săn mồi.
Ngoài ra, khi hút mật hoa, ong vò vẽ cũng góp phần hỗ trợ quá trình thụ phấn cho cây trồng, từ đó duy trì sự cân bằng sinh học trong môi trường.
Có nên dùng mật ong hay vôi bôi lên vết ong đốt không?
Không nên dùng vôi để bôi lên vết ong đốt vì có thể gây bỏng rát và làm tổn thương nặng hơn. Mật ong có thể giúp giảm viêm nhẹ nhưng không thể thay thế cho việc sơ cứu đúng cách và chăm sóc y tế.
Khi bị ong vò vẽ đốt, nên rửa sạch vết thương bằng xà phòng và nước, chườm lạnh để giảm sưng, theo dõi triệu chứng và nhanh chóng đến cơ sở y tế nếu có dấu hiệu dị ứng toàn thân hoặc sưng đau nghiêm trọng.
Trang bị kiến thức về ong vò vẽ, từ cách nhận biết, xử lý khi bị đốt đến các mẹo phòng tránh, giúp bạn chủ động bảo vệ bản thân và gia đình trước nguy cơ bị tấn công. Luôn giữ bình tĩnh, xử lý đúng cách và tìm đến cơ sở y tế khi cần thiết để đảm bảo an toàn sức khỏe nhé!
Có thể bạn quan tâm:
Chọn mua mật ong chính hãng, giá tốt tại Bách Hóa XANH nhé:
