Cách phân loại xã, phường, đặc khu sau đợt sáp nhập 2025

Tìm hiểu về mục đích, quy định và tiêu chí phân loại Xã, phường, đặc khu mới nhất, cùng các câu hỏi thường gặp sau đợt sáp nhập 2025 ngay nào!

Chắc chắn bạn đã nghe về đợt sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã (xã, phường, thị trấn) đầy quyết liệt đang diễn ra trong giai đoạn 2023 - 2025? Hãy cùng tìm hiểu ngay về mục đích, tiêu chí phân loại mới nhất và những thay đổi quan trọng mà bạn cần biết sau đợt sáp nhập lịch sử này.

Mục đích chính của việc phân loại đơn vị hành chính, bao gồm Xã, phường, đặc khu, là nhằm xác định chính xác vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của mỗi đơn vị.

Quan trọng hơn, việc phân loại còn giúp xác định số lượng biên chế cán bộ, công chức, viên chức được phân bổ và quy định mức phụ cấp đối với cán bộ, công chức cấp xã, phường, từ đó thiết lập các tiêu chuẩn, điều kiện và chế độ làm việc thích hợp cho các cơ quan, tổ chức tại đơn vị hành chính đó.

Theo quy định hiện hành và tiếp tục được áp dụng sau sáp nhập, các đơn vị hành chính cấp xã (gồm xã, phường, thị trấn, đặc khu hành chính) được phân thành ba loại.

Thứ nhất là Đơn vị hành chính loại I, đây là những đơn vị có vai trò quan trọng về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, hoặc có quy mô dân số, diện tích lớn, đồng thời đạt mức phát triển cao về cơ cấu kinh tế và thu chi ngân sách.

Tiếp theo là Đơn vị hành chính loại II, là những đơn vị ở mức độ phát triển trung bình, đáp ứng các tiêu chí nhất định về quy mô và các yếu tố phát triển khác.

Cuối cùng là Đơn vị hành chính loại III, là những đơn vị còn lại, thường có quy mô nhỏ hơn và mức độ phát triển thấp hơn so với loại I và loại II.

Việc phân loại Xã, phường, đặc khu được thực hiện dựa trên tổng thể các tiêu chí về quy mô dân số, diện tích tự nhiên, và các yếu tố đặc thù về kinh tế - xã hội.

Trong đó, Quy mô dân số là số lượng người dân sinh sống tại đơn vị hành chính, một tiêu chí quan trọng để đo lường nhu cầu về quản lý và an sinh xã hội. Diện tích tự nhiên là tổng diện tích đất đai của đơn vị hành chính.

Quan trọng nhất là Cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội, bao gồm các chỉ số như thu nhập bình quân đầu người, tỷ lệ hộ nghèo, cơ cấu các ngành kinh tế, và đặc biệt là thu, chi ngân sách của đơn vị hành chính. Đơn vị nào tự chủ được ngân sách, có nguồn thu lớn sẽ có khả năng được xếp loại cao hơn.

Ngoài ra, còn xét đến Các yếu tố đặc thù như vị trí địa lý, an ninh quốc phòng (vùng biên giới, hải đảo), hoặc các yếu tố văn hóa, lịch sử.

Sau khi sáp nhập, Việt Nam có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh. Cụ thể là 28 tỉnh và 6 thành phố.

Xã và phường đều là đơn vị hành chính cấp cơ sở, nhưng có sự khác biệt rõ rệt về môi trường và cơ chế quản lý.