Tìm hiểu lễ Vu Lan ở Trung Quốc, nơi giao thoa 3 tín ngưỡng: lễ Vu Lan (báo hiếu), Tết Trung Nguyên (tế tổ) và Xá tội vong nhân (cúng cô hồn) trong một ngày.
Khi nhắc đến lễ Vu Lan ở Trung Quốc, nhiều người chỉ nghĩ đơn giản đây là ngày báo hiếu giống như Việt Nam. Thực tế, Rằm tháng 7 ở Trung Quốc còn là thời điểm giao thoa của ba tín ngưỡng lớn: Phật giáo, Đạo giáo và tín ngưỡng dân gian. Trong cùng một ngày, người dân vừa tưởng nhớ tổ tiên, vừa cầu siêu xá tội, lại vừa thí thực cô hồn.
1Phân biệt rõ ba khái niệm trong ngày Rằm tháng 7 ở Trung Quốc
Rằm tháng 7 âm lịch tại Trung Quốc không chỉ là một dịp lễ đơn thuần mà là sự hội tụ của ba lễ hội lớn: Vu Lan Bồn, Tết Trung Nguyên và Xá tội vong nhân.
Lễ Vu Lan Bồn (盂兰盆节 - Yúlánpénjié) - Gốc rễ từ Phật giáo
Lễ Vu Lan Bồn bắt nguồn từ câu chuyện cảm động về ngài Mục Kiền Liên cứu mẹ – một trong những câu chuyện nổi tiếng nhất trong kinh Phật. Thấy mẹ chịu khổ trong địa ngục, dù có dùng thần thông cũng không thể cứu, Mục Kiền Liên đã tìm đến Đức Phật cầu cách hóa giải.
Đức Phật dạy rằng chỉ bằng cách cúng dường chư tăng, hồi hướng công đức vào ngày Rằm tháng 7 mới có thể giúp mẹ thoát khổ. Từ đó, Vu Lan trở thành dịp để người con tưởng nhớ, báo hiếu cha mẹ và tổ tiên.
Ở Trung Quốc, vào dịp này, các chùa chiền rực rỡ hương hoa, tổ chức pháp hội tụng kinh Vu Lan, thuyết giảng về đạo hiếu, khuyến khích làm phước thiện và phóng sinh. Không chỉ là một nghi lễ tôn giáo, Vu Lan Bồn còn khắc sâu thông điệp: hiếu hạnh là gốc rễ của mọi đức hạnh.
Tết Trung Nguyên (中元节 - Zhōngyuánjié) - Gốc rễ từ Đạo giáo
Nếu Vu Lan nhấn mạnh vào hiếu đạo thì Tết Trung Nguyên lại mang đậm sắc thái Đạo giáo.Trường phái này có niềm tin rằng Rằm tháng 7 là ngày Địa Quan xá tội – vị thần cai quản đất đai mở lòng từ bi, tha tội cho vong linh.
Các đạo quán vào dịp này sẽ tổ chức lễ lớn, lập đàn cầu phúc, cầu giải ách cho nhân gian. Trong dân gian, người Trung Quốc thường cúng tổ tiên tại nhà, đốt vàng mã để bày tỏ lòng tưởng nhớ. Khác với lễ Vu Lan diễn ra chủ yếu trong chùa, Tết Trung Nguyên thiên về các nghi thức cầu siêu mang tính pháp thuật Đạo giáo, nhấn mạnh yếu tố “giải tội – tiêu tai” cho cả người sống và kẻ khuất.
Xá tội vong nhân (Quỷ tiết - 鬼节) - Gốc rễ từ tín ngưỡng dân gian
Song song với hai lễ mang tính tôn giáo, Rằm tháng 7 ở Trung Quốc còn gắn liền với Quỷ Tiết, một phong tục dân gian có phần huyền bí. Người xưa tin rằng vào ngày này cổng địa ngục sẽ mở ra, các vong hồn lang thang được trở lại dương gian.
Để tránh bị họ quấy nhiễu và cũng để bày tỏ lòng từ bi, người dân tổ chức cúng thí thực ngoài trời, đặt mâm cúng ở ngã ba đường, trước cửa nhà hoặc ven sông. Họ đốt tiền giấy, quần áo giấy, thậm chí cả nhà cửa, xe hơi bằng giấy với mong muốn gửi đến “thế giới bên kia”. Đây là nét tín ngưỡng đậm chất nhân văn: dù người đã khuất là ai, cũng xứng đáng được chia sẻ, được tưởng nhớ.
2Các hoạt động đặc trưng trong "tháng cô hồn" ở Trung Quốc
Rằm tháng 7 ở Trung Quốc gắn liền với nhiều nghi lễ và phong tục độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống:
- Mâm lễ phong phú: Gia đình chuẩn bị mâm cỗ chu đáo để tưởng nhớ tổ tiên trong nhà, đồng thời bày lễ ngoài trời gửi đến những vong linh không nơi nương tựa.
- Hóa vàng mã: Không chỉ có tiền giấy, người dân còn đốt quần áo, đồ dùng, thậm chí mô hình nhà cửa, xe cộ bằng giấy, với niềm tin người đã khuất sẽ được hưởng đủ đầy ở thế giới bên kia.
- Thả hoa đăng (放花灯): Những chiếc đèn hoa rực sáng thả trên sông mang ý nghĩa dẫn lối các linh hồn tìm về nơi an ổn.
- Biểu diễn nghệ thuật dân gian: Tại một số địa phương, các buổi diễn kịch, ca múa được tổ chức như cách tưởng nhớ người đi xa và mang lại không khí lễ hội cho cộng đồng.
3So sánh nhanh lễ Vu Lan ở Trung Quốc và Việt Nam
Dù cùng diễn ra vào Rằm tháng 7 âm lịch, lễ Vu Lan ở Trung Quốc và Việt Nam lại có những điểm khác biệt rõ rệt, thể hiện qua cách nhìn nhận, tổ chức và ý nghĩa của ngày lễ:
Tiêu chí | Trung Quốc | Việt Nam |
Tên gọi | Vu Lan Bồn, Tết Trung Nguyên, Quỷ Tiết | Vu Lan (Rằm tháng Bảy) |
Bản chất | Sự kết hợp của Phật giáo – Đạo giáo – tín ngưỡng dân gian | Chủ yếu dựa trên Phật giáo |
Hoạt động nổi bật | Cúng tổ tiên, cúng thí thực ngoài trời, đốt vàng mã, thả hoa đăng, diễn nghệ thuật | Cúng chư tăng, lễ cầu siêu, cúng gia tiên |
Trọng tâm | Vừa báo hiếu, vừa xá tội vong linh, vừa mang yếu tố tín ngưỡng dân gian | Đề cao hiếu đạo và hồi hướng công đức |
Lễ Vu Lan ở Trung Quốc không chỉ là một nghi thức tôn giáo mà còn là bức tranh đa sắc về tín ngưỡng, tâm linh và văn hóa. Ba lễ hội cùng hội tụ trong một ngày cho thấy chiều sâu tinh thần hiếu kính và sự nhân ái dành cho cả người thân lẫn những linh hồn vô chủ. Đây chính là điều làm nên sự đặc biệt và sức sống bền bỉ của Rằm tháng 7 trong lòng người Trung Hoa.
Có thể bạn quan tâm:
Chọn mua trái cây tươi ngon, giá tốt tại Bách Hoá XANH nhé:
