Khám phá tất tần tật về phong tục Tết miền Bắc, từ mâm cỗ truyền thống, tục xông đất đến những hoạt động văn hóa đặc sắc cùng Bách hóa XANH ngay sau đây!
loading content table...
Tết miền Bắc là một bức tranh đa sắc màu được tạo nên bởi những phong tục truyền thống độc đáo. Từ việc chuẩn bị mâm cỗ cúng gia tiên đến những hoạt động vui chơi ngày Tết, tất cả đều mang đậm bản sắc văn hóa của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Cùng Bách hóa XANH tìm hiểu những nét đẹp văn hóa ấy.
1 Thời tiết ngày Tết miền Bắc
Tết miền Bắc thường rơi vào khoảng thời gian cuối đông đầu xuân, tiết trời se lạnh, có khi kèm theo mưa phùn. Nhiệt độ trung bình dao động từ 10-18 độ C. Cái lạnh của Tết miền Bắc tạo nên một không khí đặc trưng, khác biệt so với cái nắng ấm của miền Nam. Chính cái lạnh này cũng ảnh hưởng đến trang phục và các hoạt động của người dân trong dịp Tết.
2 Trang phục ngày Tết miền Bắc
Do thời tiết lạnh, trang phục ngày Tết miền Bắc thường là những bộ quần áo ấm áp như áo khoác, áo len, áo dạ, khăn quàng cổ. Màu sắc trang phục thường tươi tắn, rực rỡ như đỏ, vàng, hồng, tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng. Áo dài truyền thống cũng là một lựa chọn phổ biến, đặc biệt là trong các dịp lễ chùa hoặc thăm hỏi người thân.
Tham khảo thêm: Tổng hợp 5 mẫu áo dài đi lễ chùa đầu năm đẹp nhất
3 Những phong tục đặc trưng của ngày Tết miền Bắc
Tết miền Bắc nổi tiếng với nhiều phong tục truyền thống độc đáo, được lưu giữ và truyền từ đời này sang đời khác.
Chưng đào, chưng quất ngày Tết
Hoa đào và cây quất là hai biểu tượng không thể thiếu trong mỗi gia đình miền Bắc vào dịp Tết. Hoa đào với sắc hồng tươi tắn tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc và sự sinh sôi nảy nở. Cây quất với những quả vàng óng tượng trưng cho sự sung túc, đủ đầy.
Tham khảo thêm:Ý nghĩa và cách chăm sóc cây quất trước và sau Tết
Phong tục dựng cây nêu
Cây nêu là một cây tre cao được dựng lên trước sân nhà vào dịp Tết. Trên cây nêu thường treo những vật dụng mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, cầu mong một năm mới bình an. Phong tục này thể hiện ước vọng về một cuộc sống yên bình, hạnh phúc.
Tham khảo thêm:Cây nêu ngày Tết là cây gì? Sự tích, ý nghĩa cây nêu ngày Tết
Phong tục thả cá, cúng ông Công ông Táo
Vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch, người dân miền Bắc thường làm lễ cúng ông Công ông Táo về trời. Cá chép được thả xuống sông, hồ với ý nghĩa đưa ông Táo về trời báo cáo với Ngọc Hoàng.
Tham khảo thêm: Hướng dẫn nghi thức cúng ông Công ông Táo đầy đủ nhất 2025
Mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc thường được bày biện với 5 loại quả tượng trưng cho ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Các loại quả thường được chọn là chuối xanh, bưởi, phật thủ, sung, hồng, quất cảnh, ớt, dứa,...
Người miền Bắc thường bày mâm ngũ quả kiểu truyền thống là đặt nải chuối xanh ở dưới cùng để đỡ lấy toàn bộ các loại quả còn lại, chính giữa đặt bưởi, phật thủ hoặc là mãng cầu,các loại quả khác nhau đào, hồng, quýt, táo thì đặt ở xung quanh, ở chỗ trống thì có thể xen kẻ ớt, quất.
Tham khảo thêm:Mâm ngũ quả ngày Tết 2025: Ý nghĩa, cách sắp xếp đúng
Gói bánh chưng đón Tết
Bánh chưng là món ăn truyền thống không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt, đặc biệt là ở miền Bắc. Cả gia đình cùng nhau gói bánh chưng, trông nồi bánh chưng đêm giao thừa là một nét đẹp văn hóa của Tết miền Bắc.
Tham khảo thêm:Nguồn gốc, ý nghĩa bánh chưng, bánh giầy ngày Tết cổ truyền
Tục xông đất ngày Tết
Người xông đất đầu năm được coi là người mang lại may mắn cho gia chủ trong suốt cả năm. Vì vậy, người được chọn xông đất thường là người hợp tuổi với gia chủ, có tính cách xởi lởi, vui vẻ.
Tham khảo thêm: Xông đất là gì? Cách chọn người xông đất năm Ất Tỵ 2025
Mừng tuổi, lì xì đầu năm mới
Vào ngày mùng 1 Tết, con cháu sẽ đến chúc Tết và mừng tuổi ông bà, cha mẹ.Người lớn sẽ lì xì cho trẻ em những phong bao lì xì đỏ may mắn.
Tham khảo thêm: Thuyết minh về phong tục lì xì ngày tết: Nguồn gốc và ý nghĩa của bao lì xì
4 Những trò chơi dân gian trong ngày Tết miền Bắc
Ngày Tết miền Bắc cũng là dịp để mọi người cùng nhau tham gia vào những trò chơi dân gian như đánh đu, kéo co, bịt mắt bắt dê, chơi cờ người… Những trò chơi này không chỉ giúp mọi người thư giãn sau một năm làm việc vất vả mà còn góp phần gắn kết cộng đồng và giữ gìn những giá trị truyền thống.
5 Món ăn ngày Tết miền Bắc có gì?
Ẩm thực ngày Tết miền Bắc mang đậm hương vị truyền thống, với những món ăn được chế biến cầu kỳ và tinh tế. Mâm cỗ ngày Tết không chỉ là bữa ăn mà còn là biểu tượng của sự sum vầy, ấm cúng và thịnh vượng. Dưới đây là một số món ăn đặc trưng của Tết miền Bắc:
- Bánh chưng: Bánh chưng là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt, đặc biệt là ở miền Bắc. Bánh được làm từ gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn, gói trong lá dong và luộc trong nhiều giờ. Bánh chưng tượng trưng cho đất trời, sự biết ơn đối với tổ tiên và ước mong một năm mới ấm no.
- Giò chả: Giò chả là món ăn nguội thường xuất hiện trong mâm cỗ Tết. Giò lụa được làm từ thịt nạc giã nhuyễn, gói trong lá chuối và luộc chín. Chả quế được làm từ thịt nạc xay, trộn với gia vị và quế, rán vàng. Giò chả tượng trưng cho sự sung túc và đầy đủ.
- Nem rán (chả giò): Nem rán là món ăn được nhiều người yêu thích, đặc biệt là trẻ em. Nem được làm từ thịt băm, tôm, miến, mộc nhĩ, nấm hương và các loại gia vị, gói trong bánh đa nem và rán vàng.
- Thịt đông: Thịt đông là món ăn đặc trưng của miền Bắc vào mùa đông. Thịt được ninh nhừ với bì lợn, khi nguội sẽ đông lại thành khối. Thịt đông ăn kèm với dưa hành rất ngon.
- Canh măng: Canh măng là món canh được nấu từ măng khô hoặc măng tươi với chân giò hoặc xương. Canh măng có vị chua thanh, rất dễ ăn và giúp cân bằng vị giác trong mâm cỗ nhiều dầu mỡ.
- Dưa hành: Dưa hành là món ăn kèm không thể thiếu trong mâm cỗ Tết. Dưa hành giúp chống ngán và kích thích tiêu hóa.
- Gà luộc: Gà luộc nguyên con thường được đặt ở vị trí trung tâm của mâm cỗ, tượng trưng cho sự trọn vẹn và may mắn.
- Xôi gấc: Xôi gấc có màu đỏ tươi, tượng trưng cho sự may mắn và hạnh phúc. Xôi gấc thường được dùng trong các dịp lễ tết và cưới hỏi.
- Các loại mứt: Mứt là món ăn vặt không thể thiếu trong ngày Tết. Các loại mứt phổ biến như mứt sen, mứt quất, mứt gừng, mứt bí…
6 Những điều cần kiêng kỵ trong ngày Tết miền Bắc
Theo quan niệm dân gian, có một số điều kiêng kỵ trong ngày Tết mà người miền Bắc thường tránh để mong một năm mới an lành và may mắn:
- Kiêng quét nhà, đổ rác vào ngày mùng 1: Người ta tin rằng quét nhà vào ngày mùng 1 sẽ quét đi tài lộc của gia đình.
- Kiêng cho lửa, cho nước vào ngày mùng 1: Quan niệm cho rằng cho lửa, cho nước sẽ cho đi sự may mắn của gia đình.
- Kiêng vay mượn tiền bạc: Vay mượn tiền bạc vào đầu năm được coi là sẽ gặp khó khăn về tài chính trong suốt cả năm.
- Kiêng làm vỡ đồ đạc: Làm vỡ đồ đạc vào ngày Tết được coi là điềm báo không may mắn.
- Kiêng mặc đồ trắng hoặc đen: Màu trắng và đen thường được liên tưởng đến tang lễ, nên kiêng mặc vào ngày Tết.
- Kiêng cãi vã, nói tục: Nên giữ hòa khí, vui vẻ và tránh cãi vã, nói tục trong những ngày đầu năm.
- Kiêng xông đất nếu không hợp tuổi: Người xông đất nên là người hợp tuổi với gia chủ và có tính cách tốt.
- Kiêng ăn thịt chó, thịt vịt, cá mè vào ngày đầu tháng và mùng 1: Theo quan niệm dân gian, ăn những món này vào đầu tháng hoặc mùng 1 sẽ gặp xui xẻo.
- Kiêng khóc lóc, buồn bã: Nên giữ tinh thần vui vẻ, lạc quan trong những ngày đầu năm.
Tham khảo thêm: Đầu năm kiêng kỵ gì? 13 điều kiêng kỵ trong 3 ngày Tết
7 Tết miền Bắc khác gì so với miền Nam?
Tết miền Bắc và Tết miền Nam có những nét khác biệt do ảnh hưởng của văn hóa và khí hậu. Dưới đây là bảng so sánh một số điểm khác biệt:
| Thời tiết | Lạnh, có mưa phùn | Lạnh, có mưa phùn |
| Hoa trưng Tết | Hoa đào | Hoa mai |
| Món ăn đặc trưng | Bánh chưng, thịt đông, dưa hành | Bánh tét, thịt kho tàu, canh khổ qua |
| Phong tục | Dựng cây nêu, cúng ông Công ông Táo (cá chép) | Cúng ông Táo (không cúng cá chép), ít dựng nêu |
| Cách đón Tết | Coi trọng sum họp gia đình | Thoải mái, phóng khoáng hơn |
Tết miền Bắc không chỉ là một dịp lễ mà còn là một phần văn hóa, một nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam. Hi vọng bài viết từ Bách hóa XANH đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về phong tục Tết miền Bắc. Chúc bạn năm mới an lành và hạnh phúc!
Có thể bạn quan tâm:
Chọn mua trái cây tươi ngon, chất lượng có bán tại Bách hóa XANH nhé:
