Tại sao trời mưa lại có sấm chớp, cầu vồng? Hãy cùng khám phá khoa học đằng sau các hiện tượng thời tiết kỳ thú và cách giữ an toàn này nào!
Mưa mang đến nhiều hiện tượng thời tiết khác nhau, từ tiếng sấm sét vang dội đến dải cầu vồng rực rỡ,... Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các hiện tượng khi trời mưa và cách an toàn trong mùa mưa bão.
1Các hiện tượng phổ biến trong và sau cơn mưa
Sấm và Sét - "Lời gầm" của bầu trời
Những tia sét chớp sáng lóa xé toạc bầu trời, theo sau là tiếng sấm vang dội. Đây là một trong những hiện tượng ấn tượng nhất khi trời giông bão.
Theo dân gian, sấm và sét thường được gắn với hình ảnh thần linh, đặc biệt là thần Sét (Thiên Lôi) đang thực thi công lý. Niềm tin này thể hiện sự tôn kính và e sợ của con người trước sức mạnh tự nhiên.
Theo khoa học, sét là hiện tượng phóng điện cực mạnh giữa các đám mây hoặc giữa mây và mặt đất. Tia sét làm không khí nóng lên đột ngột (có thể tới 30,000°C), khiến nó giãn nở cực nhanh và tạo ra sóng âm thanh chính là tiếng sấm.
Cầu vồng - Dải lụa bảy sắc kỳ ảo
Một vòng cung bảy sắc (đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím) xuất hiện trên bầu trời, thường là sau cơn mưa khi trời hửng nắng. Cầu vồng là biểu tượng của sự bình yên, điềm lành sau giông bão trong dân gian.
Về khoa học, cầu vồng chính xác là một hiện tượng quang học. Nó hình thành khi ánh sáng mặt trời bị khúc xạ và tán sắc khi đi qua các giọt nước mưa còn lơ lửng trong không khí.
Gió giật mạnh
Những cơn gió mạnh, bất ngờ thổi bùng lên ngay trước hoặc trong khi mưa lớn. Gió giật thường báo hiệu một cơn mưa lớn sắp đến.
Đối với dân gian, nó thể hiện kinh nghiệm dự đoán thời tiết: "Gió giật là điềm mưa to". Thực tế, trong các cơn giông, một dòng không khí lạnh, nặng sẽ lao từ trên cao xuống mặt đất (gọi là downdraft), tạo ra những cơn gió giật mạnh và đột ngột.
2Các hiện tượng đặc biệt hơn khi trời mưa
Mưa đá - Những viên "đá" từ trên trời
Những hạt mưa bị đóng băng thành các viên đá với kích thước khác nhau và rơi xuống đất. Mưa đá có thể gây thiệt hại đáng kể.
Mưa đá thường bị coi là điềm xấu, báo hiệu sự phá hoại mùa màng trong dân gian. Còn trong khoa học, mưa đá hình thành trong các đám mây giông có dòng thăng (updraft) rất mạnh. Các giọt nước bị đẩy lên cao, đóng băng, rơi xuống, dính thêm nước, rồi lại bị đẩy lên, quá trình này lặp lại nhiều lần tạo thành viên đá lớn trước khi rơi xuống.
Mùi "hương đất" (Petrichor) sau mưa
Một mùi hương tươi mới, dễ chịu, đặc trưng của đất ẩm bốc lên sau cơn mưa đầu mùa. Petrichor là một mùi hương quen thuộc và dễ chịu.
Theo dân gian, đó là mùi của sự trong lành, tinh khiết. Còn theo khoa học, mùi hương này là sự kết hợp của một hợp chất gọi là geosmin (do vi khuẩn trong đất tạo ra) và các loại dầu do thực vật tiết ra, được các hạt mưa khuếch tán vào không khí.
3An toàn với các hiện tượng thời tiết khi trời mưa
Khi có sấm sét, hãy nhanh chóng tìm nơi trú ẩn trong nhà kiên cố, tránh xa cửa sổ, không sử dụng điện thoại có dây và rút phích cắm các thiết bị điện.
Ngoài ra, khi có gió giật, mưa lớn, hãy hạn chế di chuyển ngoài đường, tránh đứng dưới các cây to, cột điện.
4Giải đáp các câu hỏi thường gặp (FAQ)
Tại sao chúng ta thấy tia chớp trước khi nghe tiếng sấm?
Vì ánh sáng di chuyển nhanh hơn âm thanh rất nhiều. Ánh sáng từ tia chớp gần như đến mắt chúng ta ngay lập tức, trong khi âm thanh của tiếng sấm cần thời gian để truyền đi trong không khí.
Có thể có cầu vồng đôi không?
Câu trả lời là có. Cầu vồng đôi được tạo ra khi ánh sáng bị phản xạ hai lần bên trong giọt mưa. Cầu vồng thứ hai sẽ mờ hơn và có thứ tự màu sắc bị đảo ngược.
Mưa axit là gì?
Mưa axit là hiện tượng nước mưa có chứa các chất ô nhiễm như oxit lưu huỳnh và oxit nitơ. Nó không phải là một hiện tượng quan sát được bằng mắt thường như sấm sét hay cầu vồng nhưng là một vấn đề môi trường nghiêm trọng và nguy hiểm.
Hy vọng những thông tin về sấm sét, cầu vồng, mưa đá và cả mùi hương đất sau mưa đã giúp bạn hiểu thêm về sự kỳ diệu của tự nhiên. Hãy luôn trang bị kiến thức để tận hưởng vẻ đẹp của mưa một cách an toàn nhất nhé!
Có thể bạn quan tâm:
Chọn mua chính hãng, giá tốt tại Bách Hoá XANH nhé:
