Khám phá ý nghĩa và cách làm đèn cù Trung thu – món đồ chơi truyền thống gắn liền tuổi thơ, mang thông điệp về sự no đủ, đoàn viên và ước mơ hạnh phúc.
loading content table...
Đèn cù Trung thu không chỉ là món đồ chơi quen thuộc mỗi mùa rằm tháng Tám mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa, ước mơ về cuộc sống no đủ và hạnh phúc. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa của chiếc đèn cù và cách tự tay làm một chiếc đèn rực rỡ cho bé.
1Đèn cù Trung thu là gì? Có mấy loại?
Đèn cù là một trong những lồng đèn truyền thống quen thuộc mỗi mùa Trung Thu, gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ. Hiện nay, đèn cù có hai loại phổ biến, mỗi loại mang ý nghĩa và cách chơi riêng.
Đèn cù (Đèn ông sư)
Đèn cù hay đèn ông sư có hình tròn, bên trong có trục quay và ngọn nến nhỏ. Khi trẻ em chạy vòng tròn, ánh sáng xoay tròn liên tục, tạo hiệu ứng lung linh vui mắt. Loại đèn này dễ làm, thường bọc giấy màu truyền thống, rất gần gũi với tuổi thơ.
Đèn kéo quân (cũng gọi là đèn cù)
Đèn kéo quân là phiên bản cầu kỳ hơn, có khung hình trụ, bên trong gắn hình nhân hoặc cảnh vật. Khi thắp nến, luồng khí nóng làm trục quay, tạo nên câu chuyện chuyển động sinh động như một hoạt cảnh thu nhỏ. Đây là loại đèn mang giá trị giáo dục khi kể chuyện lịch sử, dân gian cho trẻ em.
2Ý nghĩa của chiếc đèn cù trong ngày Tết Trung thu
Chiếc đèn cù Trung thu không chỉ là món đồ chơi vui nhộn mà còn ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc, gắn với văn hóa và ước vọng của người Việt.
- Ước mơ về sự no đủ: Ánh sáng tròn đầy của đèn cù tượng trưng cho mặt trăng viên mãn, mang ước mơ về cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc. Trẻ em tung tăng rước đèn cũng như gửi gắm hy vọng về một tương lai tươi sáng.
- Bài học về lịch sử, đạo lý: Đèn cù, đặc biệt là đèn kéo quân, thường tái hiện tích truyện dân gian hoặc sự kiện lịch sử. Đây là cách giáo dục nhẹ nhàng, giúp trẻ em ghi nhớ truyền thống và học bài học về nhân nghĩa, hiếu đạo.
- Biểu tượng của sự chuyển động: Chiếc đèn luôn quay vòng khi được rước, tượng trưng cho sự vận động của vũ trụ và dòng chảy cuộc sống. Điều này nhắc nhở con người phải không ngừng nỗ lực, tiến lên phía trước để đạt được ước mơ.
3Hướng dẫn làm đèn cù (đèn ông sư) đơn giản tại nhà
Tự tay làm đèn cù Trung thu là một hoạt động thú vị cho cả gia đình, giúp trẻ hiểu thêm về nét đẹp truyền thống. Chỉ với một chút khéo tay, bạn đã có thể tạo ra chiếc đèn rực rỡ để cùng bé rước đèn.
Bước 1: Chuẩn bị vật liệu
Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị tre hoặc nứa để làm khung và tay cầm, cùng nắp chai nhựa hoặc bánh xe đồ chơi cũ để làm bánh xe. Thêm giấy bóng kính nhiều màu và dây kẽm nhỏ để tạo phần chao đèn. Dụng cụ cần có dao, kéo, súng bắn keo và dây dù. Chuẩn bị đầy đủ vật liệu sẽ giúp quá trình lắp ráp thuận tiện và nhanh chóng.
Bước 2: Làm khung và bánh xe
Tiếp theo, hãy dùng các thanh tre để tạo khung hình chữ nhật nhỏ làm đế đèn. Sau đó, lắp hai bánh xe vào một trục tre và cố định chắc chắn vào khung. Đừng quên gắn một thanh tre dài làm tay cầm để dễ dàng đẩy đèn di chuyển. Đây là bước quan trọng để chiếc đèn có thể quay mượt mà.
Bước 3: Làm chao đèn 6 cánh
Ở bước này, bạn cần tạo phần chao đèn thật đẹp mắt. Dùng 6 thanh tre mỏng, uốn cong thành cánh hoa và buộc cố định thành hình vòng tròn. Tiếp đó, nối các cánh vào trục quay có bánh răng nhỏ để chao đèn có thể xoay khi di chuyển. Dán giấy bóng kính nhiều màu lên mỗi cánh hoa để ánh sáng hắt ra thật lung linh, nổi bật trong đêm Trung thu.
Bước 4: Hoàn thiện
Cuối cùng, gắn bộ phận chao đèn lên khung sao cho bánh răng ăn khớp với trục bánh xe. Đặt một cây nến nhỏ vào giữa khung (hoặc thay bằng đèn LED mini để an toàn hơn). Khi đẩy xe đi, bánh xe quay sẽ kéo chao đèn xoay tròn, tạo nên ánh sáng lung linh và tiếng lách cách vui tai – chính là nét đặc trưng của đèn cù.
4FAQs - Câu hỏi thường gặp
Tên gọi "đèn cù" xuất phát từ đâu?
Tên gọi "đèn cù" bắt nguồn từ đặc điểm chiếc đèn luôn xoay vòng khi di chuyển, giống như trò chơi “quay cù” dân gian. Ngoài ra, đèn còn được gọi là "đèn ông sư" vì phần chao đèn có hình dáng giống chiếc mũ của nhà sư, tạo nên một tên gọi thân quen gắn liền với ký ức tuổi thơ.
Đèn kéo quân và đèn cù (đèn ông sư) khác nhau như thế nào?
Dù nhiều nơi gọi chung là đèn cù, đèn kéo quân thực chất khác hẳn về cấu tạo. Đèn kéo quân có hình trụ, bên trong có các hình nhân hoặc tranh dân gian, khi nến đốt nóng sẽ làm trục quay và các hình ảnh chuyển động như một câu chuyện. Trong khi đó, đèn cù là loại đèn có bánh xe, được đẩy đi bằng tay và chao đèn quay tròn liên tục.
Mua đèn cù truyền thống ở đâu?
Bạn có thể tìm mua đèn cù truyền thống tại các chợ Trung thu lớn như Hàng Mã (Hà Nội), Lương Nhữ Học (TP.HCM) hoặc các hội chợ, lễ hội Trung thu ở địa phương.
Ngoài ra, nhiều xưởng thủ công, nghệ nhân và cửa hàng đồ chơi truyền thống cũng nhận làm theo yêu cầu. Nếu ở xa, bạn có thể đặt mua qua các sàn thương mại điện tử nhưng nên chọn shop uy tín để đảm bảo chất lượng.
Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn góc nhìn trọn vẹn về đèn cù Trung thu – từ ý nghĩa đến cách làm. Hãy thử tự tay làm một chiếc đèn để lưu giữ nét đẹp truyền thống và tạo thêm niềm vui cho đêm Trung thu.
Có thể bạn quan tâm:
Chọn mua bánh trung thu chính hãng, giá tốt tại Bách Hoá XANH nhé:
