Khám phá những phương pháp bảo quản sách báo không bị mốc hiệu quả, giúp giấy luôn khô ráo, tránh ẩm mốc, bảo vệ nội dung và giữ sách bền lâu.
Sách báo là kho tàng tri thức quý giá nhưng dễ bị hư hỏng do ẩm mốc nếu không được bảo quản đúng cách. Hiểu rõ cách giữ sách luôn khô ráo và an toàn sẽ giúp bạn bảo vệ nội dung lâu dài. Bài viết này sẽ chia sẻ những mẹo đơn giản nhưng hiệu quả để bảo quản sách báo không bị mốc, giữ cho giấy tờ và tạp chí luôn bền đẹp.
1Nguyên tắc vàng trong bảo quản sách
Đặt giá sách ở nơi khô ráo, thoáng đãng
Giá sách nên được bố trí tại những khu vực có độ ẩm thấp và thông gió tự nhiên để hạn chế nấm mốc phát triển. Bạn có thể ưu tiên vị trí gần cửa sổ nhưng tránh ánh nắng gắt chiếu trực tiếp khiến sách phai màu. Môi trường thoáng đãng giúp không khí lưu thông tốt hơn, giữ cho sách luôn khô ráo. Nhờ đó, tuổi thọ của sách được bảo toàn lâu dài.
Sắp xếp sách "dễ thở"
Khi xếp sách, bạn nên để chừa khoảng trống nhỏ giữa các quyển để không khí luân chuyển, tránh bí hơi gây ẩm mốc. Không nên nhồi chặt quá nhiều sách vào một ngăn vì điều này làm bìa và gáy dễ cong, gãy. Cách sắp xếp thoáng giúp việc lấy - cất sách tiện lợi hơn, đồng thời, sách cũng được bảo quản trong điều kiện ổn định.
Khoảng cách giữa sách giúp không khí lưu thông dễ dàng.
Dùng các vật liệu hút ẩm
Túi hút ẩm, hạt silica gel hoặc than hoạt tính là lựa chọn lý tưởng để kiểm soát độ ẩm trong tủ sách. Những vật liệu này giúp hút bớt hơi nước tích tụ, đặc biệt hữu ích vào mùa nồm hoặc khi thời tiết thay đổi thất thường. Chỉ cần đặt vài gói nhỏ tại các góc giá sách là đã tạo được môi trường khô ráo hơn và lưu ý nhớ thay mới định kỳ để đảm bảo hiệu quả.
Cho sách "tắm nắng" định kỳ
Phơi sách dưới nắng nhẹ vào buổi sáng sớm giúp tiêu diệt nấm mốc và loại bỏ mùi ẩm khó chịu. Tuy nhiên bạn chỉ nên phơi khoảng 30 phút và tránh ánh nắng mạnh để không làm giấy giòn hoặc ngả màu. Việc cho sách “tắm nắng” đều đặn còn giúp giữ chất giấy luôn khô thoáng. Đây là cách bảo quản tiết kiệm mà rất hiệu quả.
Bọc sách bằng giấy/bìa nilon
Bọc sách bằng bìa nilon hoặc giấy chuyên dụng giúp hạn chế trầy xước, cong mép và bảo vệ sách khỏi hơi ẩm. Lớp bọc này còn giúp sách giữ được hình dạng ban đầu dù được sử dụng nhiều. Bạn nên chọn chất liệu bọc thoáng khí để tránh hơi nước tích tụ bên trong gây mốc. Cách làm đơn giản này phù hợp cho cả sách mới và sách cũ.
2Cách xử lý khi sách đã bị mốc
Bước 1: Cách ly và làm sạch sơ bộ
Khi phát hiện sách bị mốc, bạn nên lập tức tách quyển sách đó ra khỏi kệ để tránh lây lan sang những quyển khác. Sau đó, dùng khăn khô hoặc chổi lông mềm phủi nhẹ bề mặt, loại bỏ lớp mốc đang bám lỏng. Ở bước này, thao tác cần thật nhẹ nhàng để không làm rách hay xước giấy. Việc làm sạch sơ bộ giúp tăng hiệu quả cho các bước xử lý tiếp theo.
Bước 2: Dùng cồn để diệt nấm
Cồn 70 độ là lựa chọn an toàn giúp diệt khuẩn và ngăn nấm mốc phát triển mà không gây hại cho giấy. Bạn thấm nhẹ cồn vào khăn mềm rồi lau ở những khu vực bị mốc, tránh dùng quá nhiều khiến giấy bị ướt và cong. Sau khi lau, nên mở sách ở nơi thoáng để hơi cồn bay nhanh, trả lại sự khô ráo cho bề mặt giấy, giúp ngăn nấm tái phát.
Bước 3: Khử mùi mốc
Để loại bỏ hoàn toàn mùi ẩm mốc khó chịu, bạn có thể đặt sách vào hộp kín cùng baking soda, than hoạt tính hoặc vài gói hút ẩm. Những vật liệu này sẽ hấp thụ mùi và hơi nước dư thừa mà không ảnh hưởng đến chất lượng giấy. Quá trình này thường kéo dài 1-2 ngày tùy mức độ mốc. Sau khi khử mùi, sách sẽ trở lại trạng thái thoáng sạch và dễ đọc hơn.
3Những sai lầm cần tuyệt đối tránh
Nhiều thói quen tưởng như vô hại lại âm thầm khiến sách xuống cấp nhanh hơn, vì vậy việc nhận diện và tránh xa những sai lầm phổ biến là điều vô cùng quan trọng để giữ sách luôn bền đẹp theo thời gian.
- Không dùng khăn ướt lau mốc: Việc lau mốc bằng khăn ướt khiến giấy hút thêm nước, làm lan rộng vết mốc và khiến trang sách dễ bị nhăn, rách hoặc ố vàng. Cách an toàn là chỉ dùng khăn khô, cọ mềm hoặc cồn 70 độ để xử lý từng vùng nhỏ. Giữ bề mặt sách càng khô, khả năng phục hồi càng cao.
- Không dùng máy sấy tóc ở nhiệt độ cao: Nhiệt quá mạnh có thể làm cong giấy, phồng keo gáy sách và khiến màu mực phai nhẹ. Nếu cần sấy, hãy để chế độ gió mát hoặc ấm nhẹ, giữ khoảng cách xa để hơi nóng tản đều, giúp sách khô mà vẫn giữ được độ phẳng tự nhiên.
- Không bọc sách bằng túi nilon rồi dán kín mà không có gói hút ẩm: Môi trường kín hoàn toàn khiến hơi nước bên trong không thoát ra được, tạo điều kiện lý tưởng cho nấm mốc phát triển. Nếu bạn muốn bọc sách, hãy chọn bọc nilon có lỗ thông khí hoặc đặt thêm gói hút ẩm để duy trì sự khô ráo.
4Các câu hỏi thường gặp (FAQ)
Sách bị ố vàng có làm trắng lại được không?
Sách bị ố vàng khó trở lại trắng hoàn toàn vì đây là dấu hiệu lão hóa tự nhiên của giấy. Tuy vậy, bạn vẫn có thể cải thiện độ sáng bằng tẩy giấy chuyên dụng, khăn mềm thấm cồn loãng hoặc bột baking soda để xử lý từng vùng. Khi kết hợp với việc bảo quản khô thoáng sau đó, vết ố sẽ mờ đi và sách trông sạch sẽ hơn.
Nấm mốc trên sách có hại cho sức khỏe không?
Nấm mốc trên sách không chỉ làm hư hại giấy mà còn có thể ảnh hưởng đến người bị dị ứng, viêm mũi hoặc có hệ hô hấp nhạy cảm. Những bào tử nấm nhỏ li ti dễ phát tán khi lật sách, gây hắt hơi, ngứa mắt hoặc khó chịu ở cổ họng. Vì vậy, khi thấy sách mốc, bạn nên xử lý ngay và giữ không gian đọc sách luôn sạch, thoáng và có lưu thông không khí.
Bảo quản sách báo đúng cách giúp hạn chế mốc và giữ giấy, bìa luôn bền đẹp theo thời gian. Khi kết hợp vị trí khô thoáng, hút ẩm định kỳ và xử lý kịp thời, sách sẽ luôn sạch sẽ và an toàn. Những thói quen đơn giản này sẽ giúp bạn bảo vệ cả bộ sưu tập và duy trì niềm vui đọc sách lâu dài.
Có thể bạn quan tâm:
Chọn mua sản phẩm vệ sinh nhà cửa giá tốt tại Bách Hoá XANH nhé:
