Nhục đậu khấu là một loại dược liệu được sử dụng phổ biến trong nhiều bài thuốc, có tác dụng chữa nhiều bệnh hiệu quả mà bạn có thể chưa biết. Cùng Bách hóa XANH tìm hiểu về nhục đậu khấu nhé.
Nhục đậu khấu là hạt gì, có tác dụng gì và dùng như thế nào? Cùng Bách hóa XANH tìm hiểu về công dụng và những triệu chứng mà nó có thể chữa được nhé.
1 Nhục đậu khấu là gì?
Tên và nguồn gốc của nhục đậu khấu
Nhục đậu khấu là một loài thực vật có hoa, hay còn được gọi là ngọc khấu, có tên khoa học là Myristica fragrans thuộc họ Nhục đậu khấu (Myristicaceae).
Nhục đậu khấu có nguồn gốc từ vùng đảo Molucca ở Thái Bình Dương, phân bố chủ yếu ở châu Á như Malaysia, Ấn Độ, Trung Quốc, Campuchia, Việt Nam,... và phía tây Thái Bình Dương. Ở Việt Nam, cây nhục đậu khấu được tìm thấy nhiều nhất ở các vùng phía nam.
Hiện nay, loại nhục đậu khấu được sử dụng nhiều nhất là cây hạt nhục đậu khấu, chúng được dùng làm gia vị phổ biến và được dùng trong các bài thuốc chữa bệnh Đông y.
Đặc điểm của cây nhục đậu khấu
Cây nhục đậu khấu to, thân cây nhẵn và cao khoảng 8-10 mét, có màu nâu xám. Lá cây xanh và dai, dài khoảng 5-15cm, phiến lá hình mác rộng mọc so le với nhau.
Hoa có màu vàng trắng, mọc thành từng cụm ở kẽ lá. Mỗi cụm hoa đực gồm 3-20 hoa có độ dài 1-3cm, cụm hoa cái chỉ từ 1-2 hoa, bao hoa có hình trứng và một lớp lông ở ngoài.
Quả đậu khấu có thuộc loại quả hạch, hình cầu màu vàng có đường kính khoảng 5-8cm, khi chín quả tách thành hai mảnh lộ một hạt đậu khấu có vỏ dày cứng ở bên trong.
Đặc điểm của hạt nhục đậu khấu
Hạt nhục đậu khấu có hình trứng, phần áo hạt có vỏ màu đỏ xen kẽ với nâu, khi loại bỏ đi phần áo hạt sẽ thấy nhân hạt nhục đậu khấu có màu nâu được phủ lớp bột trắng, nhiều rãnh và nếp nhăn khá mờ nhạt. Bột hạt nhục đậu khấu có mùi thơm hắc, vị hơi đắng và có màu nâu đỏ hoặc nâu xám.
2 Thành phần hoá học của nhục đậu khấu
Trong nhục đậu khấu chứa 14,6 -24,2% tinh bột, 7,5% protein, khoảng 40% chất béo đặc (bơ nhục đậu khấu), ngoài ra còn có khoảng 8-25% tinh dầu, 3-4% chất nhựa, 1,7% chất vô cơ, canxi, photpho, sắt và 14,3% nước.
Bơ nhục đậu khấu có chứa 70-75% Myristicin, 2-3% tinh dầu. Tinh dầu trong nhục đậu khấu có tác dụng chữa bệnh.
3 Tác dụng dược lý của nhục đậu khấu
Tác dụng kháng khuẩn
Tinh dầu và các chiết xuất khác từ hạt nhục đậu khấu có tính kháng khuẩn mạnh, chống lại vi khuẩn gram dương và gram âm và nhiều loại nấm. Do đó hạt nhục đậu khấu được coi như là chất chống oxy hóa và chất chống vi trùng tự nhiên.
Tác dụng kích thích rồi ức chế
Nhục đậu khấu nếu sử dụng với liều thấp sẽ có tác dụng tăng bài tiết dịch vị, kích thích nhu động ruột giúp ăn ngon và tiêu hóa tốt. Sử dụng với liều cao sẽ gây nên tình trạng mệt mỏi, buồn nôn, đau đầu và buồn ngủ.
Ức chế sự phát triển, chuyển hóa của khối u
Qua việc ức chế hoạt động của LDH - một loại enzyme chính trong việc điều chỉnh quá trình chuyển hóa ung thư, từ đó nhục đậu khấu giúp ức chế sự phát triển và chuyển hóa ung thư của các tế bào.
4 Công dụng của nhục đậu khấu
Làm gia vị
Nhục đậu khấu được sử dụng như một loại gia vị để chế biến các món ăn vì nó có vị ngọt bùi và the the, ngoài ra còn sử dụng để làm tăng hương vị cho cà phê khi cho nhục đậu khấu vào cà phê.
Tăng cường sinh lý nữ
Bột nhục đậu khấu có khả năng điều hòa nội tiết tố, cân bằng hormone ở nữ giới giúp cải thiện nhu cầu và khả năng sinh lý ở phái nữ. Ngoài ra còn có tác dụng chống viêm và giảm đau cho phái nữ trong những ngày hành kinh.
Giảm đau cơ khớp
Trong thành phần của hạt nhục đậu khấu có chứa tinh dầu bạc hà có tác dụng tốt trong việc làm giảm sự đau cơ, khớp và giảm sưng viêm.
Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu đã tiến hành thí nghiệm vào năm 2016 và công bố kết quả trên trang Nghiên cứu Thực phẩm và Dinh dưỡng cũng cho thấy rằng, so với các thuốc giảm đau truyền thống như diclofenac thì tinh dầu nhục đậu khấu có tác dụng làm giảm sưng và đau khớp hiệu quả hơn hẳn.
Để giảm đau, bạn thêm một ít bột hạt nhục đậu khấu vào món ăn để có tác dụng từ bên trong hoặc trộn một ít dầu nhục đậu khấu với dầu dừa hoặc dầu ô liu để xoa bóp lên các vùng bị đau.
Thanh lọc cơ thể
Nhục đậu khấu được sử dụng như một loại thuốc bổ tăng cường sức khỏe, làm sạch độc tố còn lưu lại trong cơ thể, bên cạnh đó có thể làm tan sỏi thận, giúp thận và gan hoạt động hiệu quả nhờ các hoạt chất có trong hạt nhục đậu khấu.
Cải thiện chứng mất ngủ
Chứng mất ngủ được cải thiện thông qua việc kích thích sinh sản Serotonin, từ đó làm giảm bớt căng thẳng thần kinh nhờ hàm lượng magie có trong quả nhục đậu khấu. Trước khi đi ngủ hãy uống một cốc sữa ấm pha bột nhục đậu khấu hàng ngày giúp trị chứng mất ngủ và ngủ ngon hơn.
Giúp lưu thông máu
Sử dụng tinh dầu của nhục đậu khấu làm tăng tuần hoàn máu, nhờ đó máu sẽ lưu thông tốt hơn. Nhục đậu khấu còn giúp giảm huyết áp, căng thẳng của hệ thống tim mạch nhờ hàm lượng Kali - một chất giúp giãn mạch máu. Không những vậy, khi sử dụng nhục đậu khấu cơ thể sẽ được cung cấp một lượng canxi giúp nâng cao sức khỏe xương khớp, làm chậm quá trình lão hóa xương.
Tốt cho sức khỏe răng miệng
Nhục đậu khấu có tính kháng khuẩn nên sẽ có khả năng loại bỏ những vi khuẩn giúp cải thiện tình trạng hôi miệng, tăng khả năng miễn dịch của nướu và răng. Trộn một ít hạt nhục đậu khấu với tinh dầu oregano để đánh răng, pha vài giọt tinh dầu nhục đậu khấu vào nước ấm để súc miệng giúp cải thiện tình trạng răng miệng của bạn.
Chống trầm cảm
Trong Tạp chí Phytomeesine của Avicenna vào năm 2012 đã đưa ra thông tin về một nghiên cứu cho thấy rằng hạt nhục đậu khấu có chứa myristicin và elemicin là hợp chất dầu làm kích hoạt các chất dẫn truyền thần kinh, giúp an thần và giảm lo âu.
Sử dụng một ít bột hạt nhục đậu khấu trộn với nước ép quả lý gai Ấn Độ và uống 2 lần mỗi ngày đạt hiệu quả tốt nhất.
Tăng cường chức năng não bộ
Trong hạt nhục đậu khấu có chứa myristicin, chất này kích thích và duy trì các đường mòn thần kinh trong não giúp cải thiện trí nhớ, tăng khả năng tập trung của não bộ.
Một nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Thần kinh học năm 2009 cũng đã chỉ ra việc sử dụng nhục đậu khấu có lợi cho hệ thần kinh của chúng ta. Uống bột hạt nhục đậu khấu pha với nước ấm mỗi ngày giúp não bộ khỏe hơn.
Cải thiện tiêu hóa
Hạt nhục đậu khấu còn có tác dụng giảm cảm giác buồn nôn, khó tiêu, đầy hơi và tiêu chảy. Ngoài ra còn làm tăng tiết dịch dạ dày và ruột giúp tiêu hóa thức ăn tốt hơn.
Công dụng của chiết xuất từ nhục đậu khấu trong việc chữa tiêu chảy cũng đã được nghiên cứu và công bố trên trang Methods and Findings in Experimental and Clinical Pharmacology.
Vì vậy, bạn có thể thêm một ít bột nhục đậu khấu vào món canh để giúp cải thiện tình trạng tiêu hóa.
Tăng cường hệ miễn dịch
Khoáng chất và vitamin có trong nhục đậu khấu có khả năng chống oxy hóa giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể không bị tổn thương bởi các gốc tự do.
Năm 2013 Tạp chí của Đại học Al-Nahrain đã công bố một nghiên cứu về việc trong nhục đậu khấu có ethanol và acetone có tính kháng khuẩn giúp bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân xấu.
Sử dụng nhục đậu khấu để tăng cường hệ miễn dịch bằng cách thêm bột hạt nhục đậu khấu vào nước, trà, cocktail hay súp.
4 Các bài thuốc chữa bệnh với nhục đậu khấu
Bài thuốc chữa tiêu chảy, đau bụng, ăn không tiêu, nôn mửa, ăn kém
Cách 1: Tán mịn 0.5gr nhục đậu khấu và 0.2gr đinh hương thành bột. Sau đó hòa với nước cùng 1gr đường sữa, chia ra 3 phần và uống ngay trong ngày.
Cách 2: Tán thành bột hỗn hợp 80gr nhục đậu khấu, 40gr đinh hương, 100gr quế và 30gr sa nhân rồi trộn đều với 250gr Calci Carbonat và 500gr đường. Mỗi ngày pha từ 0.5-4gr với nước và uống 1 lần/ngày.
Bài thuốc điều trị chứng chán ăn, các bệnh có thể gây đại tiện
Nghiền mỗi thứ một phân gồm nhục đậu khấu, khinh phấn, binh lang, và 1.5gr hắc sửu thành bột mịn, sau đó làm thành viên nhỏ bằng hạt đậu xanh. Uống 3 lần/ngày sau khi ăn xong, mỗi lần uống từ 10-20 viên.
Bài thuốc chữa tiêu chảy
Cách 1: Sắc 6gr nhục đậu khấu, 10-20gr bổ cốt chi, 10gr ngũ vị tử, 15gr đẳng sâm và 9gr ngô thù du cùng nước để uống.
Cách 2: Sắc 5gr nhục đậu khấu, 5gr ngũ vị tử, 4gr ngô thù du, 10gr bổ cốt chi, 3 quả đại táo kèm 3 lát gừng tươi thành thuốc, sau đó pha thêm với nước để uống trước khi ngủ.
Bài thuốc chữa chứng chán ăn, ruột kêu
Khoét 3 lỗ rỗng trên 1 quả nhục đậu khấu rồi bỏ 3 cục nhũ hương nhỏ vào trong và chặn kín, sử dụng với nước cơm 5gr/1 lần, với trẻ em thì 2.5gr/1 lần.
Bài thuốc chữa bụng đau, ruột kêu
Sử dụng 1gr nhục đậu khấu đã bỏ vỏ, nghiền nhỏ rồi trộn với 2gr miến trắng cùng với nước gừng tươi làm thành bánh gói bột nhục quả, sau đó mang đi tán nhỏ. Dùng thuốc 2 lần mỗi ngày khi bụng đói, sử dụng 3gr với nước cơm.
Điều trị rong kinh, đau bụng kinh, đau lưng
Sử dụng một lượng bằng nhau bột đậu khấu, ngọn cây gai mèo, bạch đậu khấu, đinh hương, long não, bạch hoa xà để tán thành bột mịn. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần sử dụng 0.75-1.5gr bột uống kèm với mật ong hỗ trợ điều trị rong kinh hiệu quả.
5 Những lưu ý khi sử dụng nhục đậu khấu
Không sử dụng nhục đậu khấu quá liều vì có thể dẫn tới ngộ độc tinh dầu có trong nhục đậu khấu, gây nên các triệu chứng như chóng mặt, giãn đồng tử và co giật.
Có thể bị chóng mặt, mất tiếng hoặc thay đổi giọng nói, thần trí không rõ ràng và tăng khả năng tử vong cao nếu sử dụng nhiều hơn 7.5gr mỗi ngày.
Không dùng nhục đậu khấu cho những người nhiệt tả, nhiệt lỵ.
Tuy nhục đậu khấu là một loại dược liệu được dùng nhiều trong các bài thuốc nhưng nó cũng có chứa độc tính, vì vậy trước khi sử dụng nhục đậu khấu người bệnh cần phải tham khảo ý kiến của thầy thuốc về liều lượng cũng như cách sử dụng nhục đậu khấu hiệu quả.
Nhục đậu khấu có nhiều công dụng trong việc chữa trị các loại bệnh mà chúng ta thường gặp. Hãy trang bị cho bản thân thêm nhiều kiến thức bổ ích qua thông tin mà Bách hóa XANH vừa giới thiệu đến bạn nhé.
Nguồn: Vinmec
Có thể bạn quan tâm:
